‘’Hello young traveller, how are you feeling this day? Are you well rested? No? Well, that’s quite alright because I have something to help with that, if you are interested of course…’’
De eerste regel van de flyertekst waarmee de expositie van de Amerikaanse
videokunstenaar Shana Moulton wordt aankondigt, heeft iets weg van een
promotietekst voor een zelfhulp-product. Deze aankondiging is typerend voor het werk van Moulton; voor haar videowerken en installaties laat ze zich inspireren door producten en marktstrategieën uit de wellness-industrie. Ze reflecteert op de trend om als consument bezig te zijn met zelftherapie en spiritualiteit.
In 1646 komt haar fascinatie voor de do-it-yourself-markt tot uiting in een
verzameling kitscherige objecten uit webwinkels en new-age shops. Diverse
massageattributen, mystiek behangsel, een scrubhandschoen en een
ergonomische stoel staan opgesteld als hedendaagse iconen. Naast deze objecten toont Moulton een collectie video’s waarin ze, vermomd als haar alter-ego Cynthia, de droomwereld achter de kitschobjecten filmisch tot leven brengt. Het personage Cynthia, die worstelt met existentiële vragen, depressies en lichamelijke ongemakken, zoekt voortdurend haar heil in de geruststellende wereld van wellness-apparaten en schoonheidsproducten. Een voorbeeld van een nieuwe gadget die wordt belicht is de Mindplace Thoughtstream; een ingenieus anti-stress apparaat waarnaar de expositie is vernoemd. Zodra Cynthia het apparaat aanzet wordt zij, met behulp van knullige video-effecten, opgelost in een rustgevende zee van vibrerende geluidsgolven. Een moment later is te zien, hoe Cynthia een hap neemt van de welbekende Activia yogurt van Danone.
De scene loopt over in de extatische tv-commercial met zangeres Shakira in de hoofdrol. Bij wijze van aangedikte identificatie is, met eenvoudig plak- en knipwerk, het hoofd van Cynthia op het lichaam van Shakira gemonteerd.
Door opvallende effecten en fantasievolle beelden hebben de video’s van
Moulton iets weg van een bewustzijnsverruimende LSD-trip of een hedendaags
Alice-in-Wonderland sprookje. Naast de amusementswaarde hebben de video’s
echter ook een belangrijke satirische functie. Cynthia kan worden gezien als een karikatuur van de onzekere, zoekende consument. De kitsch-wereld waarin ze zich begeeft, is hierbij een ironische verbeelding van cliché-fantasieën uit de wellness-markt. Wat Moultons werk sterk maakt, is dat zij met eenvoudige middelen de maatschappij een spiegel voorhoudt, zonder haar eigen oordelen op te dringen. Bovendien slaagt ze erin om de grenzen tussen commercie en persoonlijke fantasie, droom en werkelijkheid en kunst en kitsch steeds verder te laten vervagen. Al met al is Mindspace and Thoughtstream een verfrissende tentoonstelling die een verruimend effect kan hebben op de toeschouwer.
Dit artikel is gepubiceerd in Den Haag Centraal van 1 november 2014