Amateurs en professionals, jong en oud; ZomerExpo geeft iedereen een kans om in het museum te komen. Al voor het vijfde jaar geeft het Gemeentemuseum een podium aan ‘alledaagse’ kunstenaars. Dit jaar is ‘Woest’ het thema van de kunstzinnige talentenjacht. Een jury bekeek 3000 werken van artistiekelingen door het hele land om tot de selectie te komen. Maar hoe interessant is de tentoonstelling voor de museumbezoekers?
Kunst zonder opsmuk
“What you see is what you get” luidt het citaat waarmee de bekende
kunstcriticus Clement Greenberg het minimalisme samenvatte. Het statement
past eveneens bij het uitgangspunt van de jaarlijkse ZomerExpo. Ingewikkelde beschrijvingen, pretentieuze namen of opgelegde zienswijzen zijn achterwege gelaten. De expo toont werken zonder opsmuk, gemaakt door ‘gewone’ kunstenaars. De organisatoren ArtWorlds en het Gemeentemuseum willen hiermee de ‘doorsnee’ van de kunst laten zien. Ons land telt maar liefs drie miljoen hobbykunstenaars en ruim 50 duizend beroepskunstenaars. Voor velen van hen is een plek in het museum haast ondenkbaar. De open inschrijving van de expo dient als toegangspoort tot het museum; iedereen mag tijdens de voorronden zijn werk aan een jury laten zien. In ongeveer 18 seconden bepaalt deze of het ‘museumwaardig’ is of niet. Om beïnvloeding tegen te gaan worden de kunstobjecten anoniem gekozen, dus zonder kennis van de maker en diens ideeën.
De 278 ‘woeste’ werken die de jury dit jaar selecteerde hangen en staan nu, voorzien van prijskaartjes, in de expositieruimte. In tegenstelling tot de
voorafgaande jaren is ook een reeks buitenbeelden in de binnentuin van het
museum geïnstalleerd.
Volgens de directeur van ArtWorlds, Carolien Oudes, is de ZomerExpo niet alleen een professioneel podium voor kunstenaars, maar beantwoordt ook aan de behoefte van bezoekers om werk ‘op zichzelf’ te kunnen bekijken. Door het weglaten van een inhoudelijk kader kan de bezoeker zich, net als de juryleden, intuïtief laten leiden. De expositie geeft de toeschouwer zo de vrijheid “een eigen context te creëren, aandachtig te kijken en te ontdekken”.
Potpourri
De ideeën achter de ZomerExpo klinken mooi, maar voor degene die kwaliteit
verwacht in het museum kan een bezoek teleurstellend zijn.
De expositie komt over als een potpourri van verschillende stijlen, materialen en kwaliteiten. Veel van de werken hebben iets clichématigs, wat misschien niet verwonderlijk is bij een presentatie van de ‘doorsnee’ van de kunst. De toon wordt gezet door dramatische portretten, weelderige landschapjes, donkere stadsgezichten, dierenbeeldjes, zwart-wit foto’s en ‘gekke’ assemblages. Om invulling te geven aan het ‘woeste’ thema hebben sommigen van de exposanten zich vooral fysiek uitgeleefd. Zo hakte Allard Boterenbrood met een bijl drie felgekleurde rolkoffertjes aan flarden en lieten Nijveld & van Aanholt een auto molesteren door een agressieve hooligan. Anderen benaderden het thema vooral door een tegenstelling op te roepen, zoals Marie-Thérèse Dijkman met haar aandoenlijke jute hondje genaamd ‘Kwetsbaar’.
Toegegeven: er zijn aardige werken in de expositie te vinden en er is voor ieder wat wils. Wat mij aansprak waren bijvoorbeeld de foto’s van Peter de Krom die zowel met ernst als humor eigenaardige Hollandse taferelen laten zien. Maar de overvloed maakt het lastig het kaf van het koren te scheiden en komt het “aandachtig kijken en ontdekken”, om de woorden van Carolien Oudes aan te halen, niet echt ten goede. Zowel voor de kwaliteit als voor het kijkcomfort zou het waarschijnlijk beter zijn het aantal terug te brengen tot bijvoorbeeld een honderdtal objecten.
Puur visueel
Naast hoeveelheid van werken vormt het populistische karakter van de
manifestatie een hardnekkiger probleem. De organisatie heeft haar best gedaan de expositie zoveel mogelijk te ontdoen van inhoud of diepgang. Zo moeten de werken de jury ‘direct’ aanspreken waardoor meer complexe of conceptuele kunstuitingen mogelijk niet door de voorronde komen. Vervolgens zijn de werken vooral visueel ingedeeld en staan ze vaak te dicht op elkaar om tot hun recht te komen. Ook zet het populair klinkende thema ‘woest’ niet echt aan tot meer inhoudelijke overpeinzingen en de willekeurig gekozen prijzen vormen een wat banale toevoeging. Terwijl Carolien Oudes het reduceren van de werken tot het puur visuele aspect ziet als de kracht van de ZomerExpo, kunnen we ons afvragen wat er op dit niveau nog van kunst over is. Het verrassingseffect van de ‘gewone’ kunstenaar in het museum is er na vijf jaar wel af. Wat resteert zijn veelal middelmatige werken, die her en der wel opmerkingen als ‘knap gemaakt’ of ‘leuk bedacht’ uitlokken, maar die door de kwaliteit en context niet in staat zijn oprechte ontroering, verwondering of nieuwe inzichten op te roepen. Het is natuurlijk de vraag wat we verwachten van de kunst en welke functie we het museum toeschrijven. Mij lijkt een gerenommeerd museum niet de meest geschikte locatie voor een verkooptentoonstelling van inlandse doorsneekunst. Natuurlijk is altijd leuk om te zien wat medeburgers allemaal kunnen en ik wil niemand ontmoedigen een kijkje te nemen. Maar verwacht er niet teveel van: “What you see is what you get”.
ZomerExpo 2015 Woest
Te zien t/m 20 september
Gemeentemuseum
www.zomerexpo.nl
Gepubliceerd in de Den Haag Centraal 7 Augustus 2015
Kunst zonder opsmuk
“What you see is what you get” luidt het citaat waarmee de bekende
kunstcriticus Clement Greenberg het minimalisme samenvatte. Het statement
past eveneens bij het uitgangspunt van de jaarlijkse ZomerExpo. Ingewikkelde beschrijvingen, pretentieuze namen of opgelegde zienswijzen zijn achterwege gelaten. De expo toont werken zonder opsmuk, gemaakt door ‘gewone’ kunstenaars. De organisatoren ArtWorlds en het Gemeentemuseum willen hiermee de ‘doorsnee’ van de kunst laten zien. Ons land telt maar liefs drie miljoen hobbykunstenaars en ruim 50 duizend beroepskunstenaars. Voor velen van hen is een plek in het museum haast ondenkbaar. De open inschrijving van de expo dient als toegangspoort tot het museum; iedereen mag tijdens de voorronden zijn werk aan een jury laten zien. In ongeveer 18 seconden bepaalt deze of het ‘museumwaardig’ is of niet. Om beïnvloeding tegen te gaan worden de kunstobjecten anoniem gekozen, dus zonder kennis van de maker en diens ideeën.
De 278 ‘woeste’ werken die de jury dit jaar selecteerde hangen en staan nu, voorzien van prijskaartjes, in de expositieruimte. In tegenstelling tot de
voorafgaande jaren is ook een reeks buitenbeelden in de binnentuin van het
museum geïnstalleerd.
Volgens de directeur van ArtWorlds, Carolien Oudes, is de ZomerExpo niet alleen een professioneel podium voor kunstenaars, maar beantwoordt ook aan de behoefte van bezoekers om werk ‘op zichzelf’ te kunnen bekijken. Door het weglaten van een inhoudelijk kader kan de bezoeker zich, net als de juryleden, intuïtief laten leiden. De expositie geeft de toeschouwer zo de vrijheid “een eigen context te creëren, aandachtig te kijken en te ontdekken”.
Potpourri
De ideeën achter de ZomerExpo klinken mooi, maar voor degene die kwaliteit
verwacht in het museum kan een bezoek teleurstellend zijn.
De expositie komt over als een potpourri van verschillende stijlen, materialen en kwaliteiten. Veel van de werken hebben iets clichématigs, wat misschien niet verwonderlijk is bij een presentatie van de ‘doorsnee’ van de kunst. De toon wordt gezet door dramatische portretten, weelderige landschapjes, donkere stadsgezichten, dierenbeeldjes, zwart-wit foto’s en ‘gekke’ assemblages. Om invulling te geven aan het ‘woeste’ thema hebben sommigen van de exposanten zich vooral fysiek uitgeleefd. Zo hakte Allard Boterenbrood met een bijl drie felgekleurde rolkoffertjes aan flarden en lieten Nijveld & van Aanholt een auto molesteren door een agressieve hooligan. Anderen benaderden het thema vooral door een tegenstelling op te roepen, zoals Marie-Thérèse Dijkman met haar aandoenlijke jute hondje genaamd ‘Kwetsbaar’.
Toegegeven: er zijn aardige werken in de expositie te vinden en er is voor ieder wat wils. Wat mij aansprak waren bijvoorbeeld de foto’s van Peter de Krom die zowel met ernst als humor eigenaardige Hollandse taferelen laten zien. Maar de overvloed maakt het lastig het kaf van het koren te scheiden en komt het “aandachtig kijken en ontdekken”, om de woorden van Carolien Oudes aan te halen, niet echt ten goede. Zowel voor de kwaliteit als voor het kijkcomfort zou het waarschijnlijk beter zijn het aantal terug te brengen tot bijvoorbeeld een honderdtal objecten.
Puur visueel
Naast hoeveelheid van werken vormt het populistische karakter van de
manifestatie een hardnekkiger probleem. De organisatie heeft haar best gedaan de expositie zoveel mogelijk te ontdoen van inhoud of diepgang. Zo moeten de werken de jury ‘direct’ aanspreken waardoor meer complexe of conceptuele kunstuitingen mogelijk niet door de voorronde komen. Vervolgens zijn de werken vooral visueel ingedeeld en staan ze vaak te dicht op elkaar om tot hun recht te komen. Ook zet het populair klinkende thema ‘woest’ niet echt aan tot meer inhoudelijke overpeinzingen en de willekeurig gekozen prijzen vormen een wat banale toevoeging. Terwijl Carolien Oudes het reduceren van de werken tot het puur visuele aspect ziet als de kracht van de ZomerExpo, kunnen we ons afvragen wat er op dit niveau nog van kunst over is. Het verrassingseffect van de ‘gewone’ kunstenaar in het museum is er na vijf jaar wel af. Wat resteert zijn veelal middelmatige werken, die her en der wel opmerkingen als ‘knap gemaakt’ of ‘leuk bedacht’ uitlokken, maar die door de kwaliteit en context niet in staat zijn oprechte ontroering, verwondering of nieuwe inzichten op te roepen. Het is natuurlijk de vraag wat we verwachten van de kunst en welke functie we het museum toeschrijven. Mij lijkt een gerenommeerd museum niet de meest geschikte locatie voor een verkooptentoonstelling van inlandse doorsneekunst. Natuurlijk is altijd leuk om te zien wat medeburgers allemaal kunnen en ik wil niemand ontmoedigen een kijkje te nemen. Maar verwacht er niet teveel van: “What you see is what you get”.
ZomerExpo 2015 Woest
Te zien t/m 20 september
Gemeentemuseum
www.zomerexpo.nl
Gepubliceerd in de Den Haag Centraal 7 Augustus 2015