Taal en klank, stilleven en performance, sculptuur en instrument; alles komt samen in de expositieruimte van Stroom op de Hogewal. Het zijn de ingrediënten van de installatie ‘A Burning Bag as a Smoke-Grey Lotus’ van Gareth Moore. Net als de expositietitel, is zijn werk vaak onnavolgbaar fantasievol en tegelijkertijd intrigerend.
Scheiding tussen kunst en het leven is er nauwelijks voor deze relatief jonge Canadese kunstenaar. Rond 2006 zwierf hij lange tijd door Noord-Amerika en Europa om inspiratie op te doen voor een ‘sculpturale vertelling’. Enige tijd later verbleef hij, voorafgaande aan de Documenta 2012, bijna twee jaar in de buurt van het park Karlsaue te Kassel om een woonhuis, gastenverblijf en installatie te bouwen. Meer recent dook hij in Glasgow diverse voorwerpen op uit een kanaal en exposeerde hij hondengeblaf, kattengemiauw en caviagepiep door op bepaalde tijden huisdieren in gekleurde dozen te stoppen.
Deze zomer toont Stroom zijn nieuwste werk: ‘A Burning Bag as a Smoke-Grey
Lotus’. Het maakt deel uit van ‘Attempts to read the world differently’: een tweejarig programma waarin Stroom ‘op intuïtieve wijze kijkt naar onze huidige wereld, de snelle ontwikkelingen daarin en mogelijke toekomsten’.
De installatie is opgedeeld in zes verschillende onderdelen die, als je er recht voor staat, iets weg hebben van schilderijen. Achter omlijstingen van hout en kippengaas staan fraaie composities van vreemde objecten, zoals een
schelpenfluit, een kunstgebit, een krat plastic fruit en een aangelijnde steen. De voorwerpen steken mooi af tegen kleurrijke achterwanden. Zo zorgt in een van de kooien een laag rattengif voor fris zwembadblauw en verderop kan opgeplakt visvoer doorgaan voor stijlvol woonkamerbehang. De vloeren zijn ingelegd met zand, water, cement, aarde, tapijt en asfalt.
Wat de functie is van de uitgestalde objecten, is niet direct duidelijk. De
expositiebijlage verklaart, dat het gaat om zelfgebouwde geluidsinstrumenten waarmee Moore ‘het verloop van de dag’ componeerde. Een wat dadaïstisch gedicht, opgesteld achterin de ruimte, vormt de ‘partituur’ van het stuk. ‘A human spoon, A shake of pablum, Animals at a wateringhole, Anne Naysmith shuffles by’ luidt een strofe uit het ochtenddeel. En met de woordflarden ‘Insects emerge, A flaming gas, A suspended bag, A tonal subsoil’ valt de nacht in.
Cryptisch
De kooien, instrumenten en het wat bizarre gedicht maken de bezoeker
nieuwsgierig naar het bijbehorende geluidsspel. Maar in de ruimte blijkt het teleurstellend stil. De bijlage verklapt dat er soms, op willekeurige momenten, ‘performers’ in de kooien stappen om met de instrumenten dagdelen op te voeren. De resterende tijd is het aan de bezoeker om het klankdicht in verbeelding op te roepen. Heen en weer lopend tussen het dadaïstisch gedicht en de kooien lukt dit soms aardig; een houten machine met een kunstgebit genaamd ‘Breathing Apparatus’ genereert waarschijnlijk de ademhaling van een slapende grootmoeder. En rammelaars van dozen ontbijtgranen verklanken het rumoer van een drukke werkmiddag. Toch zijn veel instrumenten minder goed in staat om de verbeelding te prikkelen. De reden: een te hoog cryptisch gehalte. Want hoe klinkt het object genaamd ‘Elephant Rematerializer’? En wat moeten wij ons voorstellen bij een verzameling lampjes met de titel ‘Diogenes’? Het grootste raadsel van de expositie is wellicht de overkoepelende naam ‘A Burning Bag as a Smoke-Grey Lotus’. Gaat het hier om een mogelijke vorm van een rookwolk, die opdoemt wanneer een plastic tas afbrandt? Wie het weet, mag het zeggen.
Nostalgisch
Ondanks deze mystificaties is het werk van Moore de aandacht waard. Wie zich uitgedaagd voelt, kan proberen steeds meer aspecten met elkaar te verbinden. De expositiehand-out geeft hiervoor nog een aantal handreikingen. Zo blijkt Moore te refereren aan geluiden van verschijnselen zoals water en wind (geophony), aan die van dieren (biophony) en mensen (antrophony).
In de context van ‘Attemps to read the world differently’ is het werk zowel
vooruitstrevend als nostalgisch te noemen. De klankbeelden die Moore uitdraagt lijken een wat romantische poging om mens en natuur te herenigen. Zo wordt het geratel van machines aangevuld met het gezoem van insecten en geruis van wind die door een vallei waait. Daarnaast valt op, dat Moore op ‘analoge’ wijze de interactie met de kijker aangaat. In plaats van het klankdicht via bijvoorbeeld mp3 spelers hoorbaar te maken, prikkelt hij de bezoekers de eigen verbeelding te gebruiken. Het hoge absurdistische gehalte lijkt vooral een provocerend gebaar waarmee Moore ingaat tegen het logisch denken. Met zijn op hol geslagen fantasiebeelden frustreert hij het menselijke verlangen de omgeving te begrijpen en toe te eigenen. Vooral wanneer de taal verwarring schept, heb je als kijker op soms het gevoel dat je met een kluitje in het riet wordt gestuurd. Gelukkig behoudt de installatie ook zonder de cryptische toevoegingen zijn charme. De opzet zorgt ervoor dat je, zelfs wanneer je lang en aandachtig stilstaat bij het geheel, nooit volledig toegang krijgt tot alle klanken en beelden. Dit maakt de het werk van Gareth Moore mysterieus en intrigerend.
A Burning Bag as a Smoke-Grey Lotus
Te zien t/m 20 september 2015
Stroom - Hogewal 1, Den Haag
www.stroom.nl
Gepubliceerd in Den Haag Centraal 11 september 2015
Scheiding tussen kunst en het leven is er nauwelijks voor deze relatief jonge Canadese kunstenaar. Rond 2006 zwierf hij lange tijd door Noord-Amerika en Europa om inspiratie op te doen voor een ‘sculpturale vertelling’. Enige tijd later verbleef hij, voorafgaande aan de Documenta 2012, bijna twee jaar in de buurt van het park Karlsaue te Kassel om een woonhuis, gastenverblijf en installatie te bouwen. Meer recent dook hij in Glasgow diverse voorwerpen op uit een kanaal en exposeerde hij hondengeblaf, kattengemiauw en caviagepiep door op bepaalde tijden huisdieren in gekleurde dozen te stoppen.
Deze zomer toont Stroom zijn nieuwste werk: ‘A Burning Bag as a Smoke-Grey
Lotus’. Het maakt deel uit van ‘Attempts to read the world differently’: een tweejarig programma waarin Stroom ‘op intuïtieve wijze kijkt naar onze huidige wereld, de snelle ontwikkelingen daarin en mogelijke toekomsten’.
De installatie is opgedeeld in zes verschillende onderdelen die, als je er recht voor staat, iets weg hebben van schilderijen. Achter omlijstingen van hout en kippengaas staan fraaie composities van vreemde objecten, zoals een
schelpenfluit, een kunstgebit, een krat plastic fruit en een aangelijnde steen. De voorwerpen steken mooi af tegen kleurrijke achterwanden. Zo zorgt in een van de kooien een laag rattengif voor fris zwembadblauw en verderop kan opgeplakt visvoer doorgaan voor stijlvol woonkamerbehang. De vloeren zijn ingelegd met zand, water, cement, aarde, tapijt en asfalt.
Wat de functie is van de uitgestalde objecten, is niet direct duidelijk. De
expositiebijlage verklaart, dat het gaat om zelfgebouwde geluidsinstrumenten waarmee Moore ‘het verloop van de dag’ componeerde. Een wat dadaïstisch gedicht, opgesteld achterin de ruimte, vormt de ‘partituur’ van het stuk. ‘A human spoon, A shake of pablum, Animals at a wateringhole, Anne Naysmith shuffles by’ luidt een strofe uit het ochtenddeel. En met de woordflarden ‘Insects emerge, A flaming gas, A suspended bag, A tonal subsoil’ valt de nacht in.
Cryptisch
De kooien, instrumenten en het wat bizarre gedicht maken de bezoeker
nieuwsgierig naar het bijbehorende geluidsspel. Maar in de ruimte blijkt het teleurstellend stil. De bijlage verklapt dat er soms, op willekeurige momenten, ‘performers’ in de kooien stappen om met de instrumenten dagdelen op te voeren. De resterende tijd is het aan de bezoeker om het klankdicht in verbeelding op te roepen. Heen en weer lopend tussen het dadaïstisch gedicht en de kooien lukt dit soms aardig; een houten machine met een kunstgebit genaamd ‘Breathing Apparatus’ genereert waarschijnlijk de ademhaling van een slapende grootmoeder. En rammelaars van dozen ontbijtgranen verklanken het rumoer van een drukke werkmiddag. Toch zijn veel instrumenten minder goed in staat om de verbeelding te prikkelen. De reden: een te hoog cryptisch gehalte. Want hoe klinkt het object genaamd ‘Elephant Rematerializer’? En wat moeten wij ons voorstellen bij een verzameling lampjes met de titel ‘Diogenes’? Het grootste raadsel van de expositie is wellicht de overkoepelende naam ‘A Burning Bag as a Smoke-Grey Lotus’. Gaat het hier om een mogelijke vorm van een rookwolk, die opdoemt wanneer een plastic tas afbrandt? Wie het weet, mag het zeggen.
Nostalgisch
Ondanks deze mystificaties is het werk van Moore de aandacht waard. Wie zich uitgedaagd voelt, kan proberen steeds meer aspecten met elkaar te verbinden. De expositiehand-out geeft hiervoor nog een aantal handreikingen. Zo blijkt Moore te refereren aan geluiden van verschijnselen zoals water en wind (geophony), aan die van dieren (biophony) en mensen (antrophony).
In de context van ‘Attemps to read the world differently’ is het werk zowel
vooruitstrevend als nostalgisch te noemen. De klankbeelden die Moore uitdraagt lijken een wat romantische poging om mens en natuur te herenigen. Zo wordt het geratel van machines aangevuld met het gezoem van insecten en geruis van wind die door een vallei waait. Daarnaast valt op, dat Moore op ‘analoge’ wijze de interactie met de kijker aangaat. In plaats van het klankdicht via bijvoorbeeld mp3 spelers hoorbaar te maken, prikkelt hij de bezoekers de eigen verbeelding te gebruiken. Het hoge absurdistische gehalte lijkt vooral een provocerend gebaar waarmee Moore ingaat tegen het logisch denken. Met zijn op hol geslagen fantasiebeelden frustreert hij het menselijke verlangen de omgeving te begrijpen en toe te eigenen. Vooral wanneer de taal verwarring schept, heb je als kijker op soms het gevoel dat je met een kluitje in het riet wordt gestuurd. Gelukkig behoudt de installatie ook zonder de cryptische toevoegingen zijn charme. De opzet zorgt ervoor dat je, zelfs wanneer je lang en aandachtig stilstaat bij het geheel, nooit volledig toegang krijgt tot alle klanken en beelden. Dit maakt de het werk van Gareth Moore mysterieus en intrigerend.
A Burning Bag as a Smoke-Grey Lotus
Te zien t/m 20 september 2015
Stroom - Hogewal 1, Den Haag
www.stroom.nl
Gepubliceerd in Den Haag Centraal 11 september 2015